Pnömotoraks göğüs cerrahisi pratiğinde en çok karşılaşılan hastalıkların başında gelmektedir. Halk arasında akciğer sönmesi, akciğer yırtılması olarak ifade edilen pnömotoraks göğüse alınan darbeler sonucu oluşabileceği gibi kendiliğinden de oluşabilmektedir. Spontan veya non spontan olarak sınıflandırılan pnömotoraks idiyopatik olabildiği gibi katamenial pnx gibi değişik antiteler sonucunda da ortaya çıkabilmektedir.
Plevral yapraklar arasında hava bulunması olarak tanımlanan pnömotoraks, intraplevral basınç azalmasına ve akciğerin kollabe olmasına yol açar. Akciğerde gerçekleşen bu “çökme” pek çok semptomunda temelini oluşturmaktadır. Sıklıkla kesici delici alet travmaları sonrasında gelişen “açık pnömotoraks”ın aksine “kapalı pnömotoraks” daha sık görülmektedir.
Travmatik pnömotoraks genellikle akciğerlerin zedelenmesi ve viseral plevra yaprağının yırtılması sonucu görülür. Spontan pnömotoraksta ise bül ve bleb varlığı patofizyolojide görülen temel mekanizmadır. KOAH’lı ve anfizematöz akciğere sahip hastalarda yaygın büller ve hatta göğüs kafesini tamamen kaplayacak düzeyde dev büller görülebilir. Pek çok hastalık sekonder spontan pnömotoraksa neden olabilir. Salgı bezlerini tutan genetik kistik fibrozis ve aybaşı kanamaları (regl) ile birlikte görülen “katamenial pnömotoraks” sık görülen hastalıklardır.
Pnömotoraksta tanı ve tedavi
Pnömotoraksta temel klinik ağrı ve nefes darlığıdır. Ağrı çoğunlukla batma veya sıkışma şeklindedir. Ancak farklı karakterde de ağrı görülebilir. Akciğer grafisi tanıda hızlı ve etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkar. Akciğer röntgeninde görülen plevra hattı tanı açısından önemli bir kriterdir. Bilgisayarlı tomografi ise bül ve bleb varlığının değerlendirilmesinde ve altta yatan hastalığın tesbitinde oldukça yardımcıdır. Akciğer grafisinde pnömotoraksın büyüklüğü tedavi seçiminde önemlidir. Küçük pnömotorakslar oksijen tedavisi ve takip ile kendiliğinden iyileşebildiği gibi orta ve ileri derecede olan akciğer sönmelerinde asıl tedavi yöntemi göğüs tüpü takılmasıdır. Basit aspirasyon tekniklerinin yetersiz kaldığı durumlarda da uygulanan göğüs tüpü pnömotoraksın tedavisinde etkili ve güvenli bir yöntemdir. Akciğerin göğüs duvarında yapıştırılması amacıyla tüp torakostomi ile birlikte plöredezde uygulanabilmektedir. Pnömotoraksın tedavisinde akut patolojisinin düzeltilmesi ile birlikte nüks konusu da gözönünde bulundurulmalıdır.
Uzmanlık eğitimim sırasında 2013 – 2018 yılları arasında Afyon Kocatepe Üniversitesi (yeni adıyla Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi) Göğüs cerrahisi ana bilim dalında gerçekleştirilen “Pnömotoraks” başlıklı asistan eğitim sunumudur. Dilerseniz bu sunumu PDF dosyası halinde bilgisayarınıza indirebilirsiniz. Sunuma ait videoyu youtube kanalından veya bu sayfadan izleyebilirsiniz. Kullanım koşulları ve telif bilgisi…
